6.3.1 Exploiteren en etaleren cultuurlandschappen archeoligische zones

6.3.1	Exploiteren en etaleren cultuurlandschappen en archeologische zones
Toelichting op meerjarendoel
Limes Het verzorgen van de online en offline publiekscommunicatie over de Neder-Germaanse Limes in Nederland is in 2020 opnieuw verzorgd door het samenwerkingsverband van de drie erfgoedhuizen. Deze werken samen onder de naam ‘Romeinse Limes Nederland’ (RLN). Vanuit de Limessamenwerking hebben wij verschillende kleinschalige initiatieven ondersteund. Bijvoorbeeld een serie podcasts (De Limes leeft!). Er is gestart met een marketingpilot voor het ontwikkelen en testen van de Limes als bestemming voor touroperators. Ook loopt een verkenning hoe kleine ondernemers lang de Limes het thema kunnen meenemen in hun presentatie of hun product. Medio 2020 is het projectboek voor de visitor hubs (informatiepunten) afgerond met een ontwerp op hoofdlijnen. We willen op drie plaatsen langs de Limes, waaronder Castellum Hoge Woerd (De Meern, Utrecht), informatiepunten realiseren. Nieuwe Hollandse Waterlinie Sinds 2017 werken gemeenten, waterschappen, grote eigenaren, Rijkswaterstaat en de provincie Utrecht bestuurlijk samen in het bondgenootschap Pact van Ruigenhoek. Deze samenwerking heeft ook zijn meerwaarde getoond in het bijzondere jaar 2020. De coronacrisis maakt duidelijk dat buiten recreëren in eigen land en nabij de eigen woonomgeving belangrijk werd. Samen met de partners in het pact is snel geschakeld op de mogelijkheden die de Waterlinie en Stelling bieden. Verhalen werden verspreid (ook via diverse socialmediakanalen), dronebeelden gedeeld, vlogs opgenomen, ondernemers gesteund en we zochten naar wat er in deze tijd wel kan. Daarbij bereidden we de locaties voor op de anderhalvemetersamenleving. Fietsvakantieaanbieders namen direct de Waterlinie op in hun aanbod. Samen met de VVV’s is een programmering gemaakt voor het aanbod dat na de eerste lockdown wel mogelijk was. De exploitatie van zowel het Waterliniemuseum als het informatiecentrum Grebbelinie is gekoppeld aan de totale exploitatie van respectievelijk Fort bij Vechten en Fort aan de Buursteeg. In 2020 is zichtbaar geworden dat de exploitatievorm problemen oplevert voor zowel het Waterliniemuseum als het informatiecentrum. De provincie Utrecht is in gesprek met de exploitanten en de eigenaar Staatbosbeheer om toe te werken naar een robuuste en duurzame oplossing. Oude Hollandse Waterlinie In het cultuur- en erfgoedprogramma is aandacht gegeven aan de Oude Hollandse Waterlinie. Onder andere vanwege de herdenking van het Rampjaar 1672 in 2022. We ondersteunen projecten die bijdragen aan het zichtbaar en beleefbaar maken van de Linie. Dat gebeurde bijvoorbeeld met een virtualrealityproject. De Stichting Oude Hollandse Waterlinie ontving subsidie om de coördinatie te voeren van de activiteiten op weg naar het jubileumjaar in 2022.

6.3.1

Exploiteren en etaleren cultuurlandschappen en archeologische zones

Toelichting op meerjarendoel

Limes
Het verzorgen van de online en offline publiekscommunicatie over de Neder-Germaanse Limes in Nederland is in 2020 opnieuw verzorgd door het samenwerkingsverband van de drie erfgoedhuizen. Deze werken samen onder de naam ‘Romeinse Limes Nederland’ (RLN). Vanuit de Limessamenwerking hebben wij verschillende kleinschalige initiatieven ondersteund. Bijvoorbeeld een serie podcasts (De Limes leeft!). Er is gestart met een marketingpilot voor het ontwikkelen en testen van de Limes als bestemming voor touroperators. Ook loopt een verkenning hoe kleine ondernemers lang de Limes het thema kunnen meenemen in hun presentatie of hun product. Medio 2020 is het projectboek voor de visitor hubs (informatiepunten) afgerond met een ontwerp op hoofdlijnen. We willen op drie plaatsen langs de Limes, waaronder Castellum Hoge Woerd (De Meern, Utrecht), informatiepunten realiseren.

Nieuwe Hollandse Waterlinie
Sinds 2017 werken gemeenten, waterschappen, grote eigenaren, Rijkswaterstaat en de provincie Utrecht bestuurlijk samen in het bondgenootschap Pact van Ruigenhoek. Deze samenwerking heeft ook zijn meerwaarde getoond in het bijzondere jaar 2020. De coronacrisis maakt duidelijk dat buiten recreëren in eigen land en nabij de eigen woonomgeving belangrijk werd. Samen met de partners in het pact is snel geschakeld op de mogelijkheden die de Waterlinie en Stelling bieden. Verhalen werden verspreid (ook via diverse socialmediakanalen), dronebeelden gedeeld, vlogs opgenomen, ondernemers gesteund en we zochten naar wat er in deze tijd wel kan. Daarbij bereidden we de locaties voor op de anderhalvemetersamenleving. Fietsvakantieaanbieders namen direct de Waterlinie op in hun aanbod. Samen met de VVV’s is een programmering gemaakt voor het aanbod dat na de eerste lockdown wel mogelijk was.
De exploitatie van zowel het Waterliniemuseum als het informatiecentrum Grebbelinie is gekoppeld aan de totale exploitatie van respectievelijk Fort bij Vechten en Fort aan de Buursteeg. In 2020 is zichtbaar geworden dat de exploitatievorm problemen oplevert voor zowel het Waterliniemuseum als het informatiecentrum. De provincie Utrecht is in gesprek met de exploitanten en de eigenaar Staatbosbeheer om toe te werken naar een robuuste en duurzame oplossing.

Oude Hollandse Waterlinie
In het cultuur- en erfgoedprogramma is aandacht gegeven aan de Oude Hollandse Waterlinie. Onder andere vanwege de herdenking van het Rampjaar 1672 in 2022. We ondersteunen projecten die bijdragen
aan het zichtbaar en beleefbaar maken van de Linie. Dat gebeurde bijvoorbeeld met een virtualrealityproject. De Stichting Oude Hollandse Waterlinie ontving subsidie om de coördinatie te voeren van de activiteiten op weg naar het jubileumjaar in 2022.


	Beoogd resultaat 2020	Status	Toelichting
•	Landelijk coördinatiepunt Limes opgericht.		De provincie Utrecht gaat optreden als centrum-provincie namens gelderland en ZuGd-Holland.

•	Onderzoeksagenda Limes opgesteld en in uitvoering.		Er is nog geen onderzoeksagenda opgesteld voor de Limes, wel is er een eerste stap daartoe gezet: het Rijk heeft opdracht gegeven voor een synthese van het archeologisch onderzoek naar de Limes sinds 1997. Het rapport wordt in april 2021 verwacht en zal inzicht geven in kennislacunes en helpen bij het formuleren van nieuwe onderzoeksvragen.


•	Minimaal twee nieuwe projecten Oude Hollandse Waterlinie in uitvoering.		De Stichting Oude Hollandse Waterlinieheeft subsidies ontvangen in voorbereiding op de herdenking van het Rampjaar en ten behoeve van een virtual reality project.