4b.2.1 Opwekken, Opslaan en Transporteren

4b.2.1	Opwekken, opslaan en transporteren
Toelichting op meerjarendoel
Hernieuwbare warmtebronnen Het Informatie- en Consultatieorgaan aardwarmte (ICO) is in 2020 operationeel geworden. Het ICO is op initiatief van de provincie Utrecht opgericht om gevraagd en ongevraagd onafhankelijk advies en informatie te verstrekken over de impact van aardwarmte voor de omgeving. De provincie ondersteunt het project LEAN, waarin een proefboring voor geothermie in de regio Utrecht/Nieuwegein wordt voorbereid. Het ICO heeft advies uitgebracht aan de gemeente Nieuwegein. Het advies is bedoeld om de haalbaarheidsstudie van LEAN, het eerste aardwarmteproject in de provincie, te beoordelen. Er zijn in 2020 ook adviezen gegeven aan het ministerie van EZK inzake twee opsporingsvergunningen aardwarmte in de regio Amersfoort. Deze twee vergunningen zijn ook verleend. Ter ondersteuning van de drie Utrechtse RES-regio’s is gestart met het opstellen van een provinciaal warmteplan. Dit geeft inzicht in de (bovengemeentelijke) vraag en aanbod van warmte. Technieken die in dit plan worden besproken zijn onder meer geothermie, aquathermie, zonthermie en duurzame biomassa. Aanvullend worden GIS-kaarten opgesteld die aangeven in welke gebiedsdelen van de provincie toepassing van deze technieken al dan niet mogelijk is. Daarbij wordt rekening gehouden met andere provinciale belangen als drinkwaterwinning en natuurbescherming. Eind 2020 zijn het deelplan voor aquathermie alsmede enkele GIS-kaarten zo goed als gereed. Het onderzoek naar duurzame toepassing van biomassa voor bio-energie in de provincie Utrecht is afgerond. Naar aanleiding van de uitkomst van het onderzoek is voorgesteld het beleid in de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening aan te passen. Hernieuwbare elektriciteit Als gevolg van de coronavirus-pandemie kende het pilotproject New Grid on the Block een moeilijke start. Gebiedsbijeenkomsten werden afgelast en de werving van deelnemende ondernemers vond vooral digitaal plaats. Desondanks is in één cluster van bedrijven belangstelling om gezamenlijk te investeren in zonnestroominstallaties. In samenwerking met netbeheerder Stedin worden de kosten van netverzwaring voor alle partijen gereduceerd. In een zogeheten netimpactanalyse zijn enkele tientallen bedrijvenclusters in het buitengebied van de Kromme Rijnstreek door Stedin beoordeeld op de kansen voor netverzwaring. Geleerde lessen zijn opgetekend in een leidraad. Deze kunnen inspiratie opleveren voor nieuwe projectinitiatieven en voor de Regionale Energie Strategieën. Er is een versnellingsteam Zon op Dak ingesteld met als doel het dakoppervlak in de provincie beter te benutten. Het team biedt een ondersteuningsaanpak voor bedrijven, scholen en zorginstellingen. Voor bedrijven zijn er quickscans beschikbaar om een analyse van de dakpotentie uit te voeren. Voor scholen en zorginstellingen zijn specifieke afspraken gemaakt (zie ook 4b.1.3). Er kan subsidie bij de provincie worden aangevraagd om collectief verduurzamingsstappen te zetten. Om eigenaren van parkeerplaatsen in staat te stellen een quickscan te maken over de potentie van het overkappen van hun parkeerplaats met zonnepanelen, is de applicatie “Park the Sun” beschikbaar gesteld. We zijn partner geworden van het zogeheten Zonnepact in gemeente Utrecht. Zie ook: Bedrijvenkring Ondernemend Veenendaal investeert in zonnepanelen - YouTube In 2020 is de ontwerp omgevingsvisie en ontwerp interim-omgevingsverordening ter inzage gelegd. Hierin wordt meer ruimte geboden voor het (grootschalig) opwekken van duurzame energie, wat noodzakelijk is voor het behalen van de doelen uit het Klimaatakkoord. Initiatieven voor grootschalige opwekking van gemeenten en ontwikkelaars zijn ondersteund in de ruimtelijke afwegingen die daarbij komen kijken. Ook hebben wij ondersteund bij participatie door omwonenden. Omgekeerd is inbreng vanuit gemeenten, energiecoöperaties en ontwikkelaars benut voor de ontwikkeling van de ontwerp-omgevingsvisie. Om gemeenten te ondersteunen bij het zoeken naar mogelijke locaties, is een Toolkit Windenergie ontwikkeld waarin de verschillende beleidsdoelen uit de ontwerp-omgevingsvisie en -verordening zijn opgenomen. Ook is een onderzoek gestart naar vliegroutes van vogels en vleermuizen. Zie ook: Gedeputeerde Huib van Essen over zijn passie en plannen, 1 jaar provinciebestuur #1jaar GSUtrecht - You Tube Energie-infrastructuur Eind 2020 is een start gemaakt met de voorbereidingen voor het maken van een regionaal structuurplan energienetwerken (systeemstudie energie). Samen met netbeheerder Stedin worden alle voor de energienetwerken relevante ontwikkelingen binnen de provincie Utrecht in beeld gebracht en scenario’s ontwikkeld voor behoud van een robuust energienetwerk. Hiermee willen we een goede integrale lange termijn planning voor de energienetwerken garanderen. Energie-innovaties In 2020 is een gedetailleerd overzicht opgesteld van (technische) innovaties die relevant zijn voor de provincie. Dit onderzoek vormt de basis van het innovatieplan dat in ontwikkeling is. In het innovatieplan wordt nader uitgewerkt op welke manieren de provincie gaat bijdragen aan energie-innovaties. Naar aanleiding van Motie 12A ‘Utrecht pakt kansen’ heeft een verkenning plaatsgevonden naar de mogelijkheden om door middel van waterstof een woonkern energieneutraal te maken. De conclusie was dat er onvoldoende meerwaarde is om een dergelijke pilot binnen de provincie uit te voeren omdat er al een aantal pilots in het land worden uitgevoerd. We starten in 2021 met verkennen van de mogelijkheden voor pilots met waterstofproductie in het buitengebied. Langs de A2 wordt in overleg met de provincie een pilot gepland voor opwekking en opslag van duurzaam opgewekte elektriciteit.

4b.2.1

Opwekken, opslaan en transporteren

Toelichting op meerjarendoel

Hernieuwbare warmtebronnen
Het Informatie- en Consultatieorgaan aardwarmte (ICO) is in 2020 operationeel geworden. Het ICO is op initiatief van de provincie Utrecht opgericht om gevraagd en ongevraagd onafhankelijk advies en informatie te verstrekken over de impact van aardwarmte voor de omgeving. De provincie ondersteunt het project LEAN, waarin een proefboring voor geothermie in de regio Utrecht/Nieuwegein wordt voorbereid. Het ICO heeft advies uitgebracht aan de gemeente Nieuwegein. Het advies is bedoeld om de haalbaarheidsstudie van LEAN, het eerste aardwarmteproject in de provincie, te beoordelen. Er zijn in 2020 ook adviezen gegeven aan het ministerie van EZK inzake twee opsporingsvergunningen aardwarmte in de regio Amersfoort. Deze twee vergunningen zijn ook verleend.

Ter ondersteuning van de drie Utrechtse RES-regio’s is gestart met het opstellen van een provinciaal warmteplan. Dit geeft inzicht in de (bovengemeentelijke) vraag en aanbod van warmte. Technieken die in dit plan worden besproken zijn onder meer geothermie, aquathermie, zonthermie en duurzame biomassa. Aanvullend worden GIS-kaarten opgesteld die aangeven in welke gebiedsdelen van de provincie toepassing van deze technieken al dan niet mogelijk is. Daarbij wordt rekening gehouden met andere provinciale belangen als drinkwaterwinning en natuurbescherming. Eind 2020 zijn het deelplan voor aquathermie alsmede enkele GIS-kaarten zo goed als gereed. Het onderzoek naar duurzame toepassing van biomassa voor bio-energie in de provincie Utrecht is afgerond. Naar aanleiding van de uitkomst van het onderzoek is voorgesteld het beleid in de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening aan te passen.

Hernieuwbare elektriciteit
Als gevolg van de coronavirus-pandemie kende het pilotproject New Grid on the Block een moeilijke start. Gebiedsbijeenkomsten werden afgelast en de werving van deelnemende ondernemers vond vooral digitaal plaats. Desondanks is in één cluster van bedrijven belangstelling om gezamenlijk te investeren in zonnestroominstallaties. In samenwerking met netbeheerder Stedin worden de kosten van netverzwaring voor alle partijen gereduceerd. In een zogeheten netimpactanalyse zijn enkele tientallen bedrijvenclusters in het buitengebied van de Kromme Rijnstreek door Stedin beoordeeld op de kansen voor netverzwaring. Geleerde lessen zijn opgetekend in een leidraad. Deze kunnen inspiratie opleveren voor nieuwe projectinitiatieven en voor de Regionale Energie Strategieën.

Er is een versnellingsteam Zon op Dak ingesteld met als doel het dakoppervlak in de provincie beter te benutten. Het team biedt een ondersteuningsaanpak voor bedrijven, scholen en zorginstellingen. Voor bedrijven zijn er quickscans beschikbaar om een analyse van de dakpotentie uit te voeren. Voor scholen en zorginstellingen zijn specifieke afspraken gemaakt (zie ook 4b.1.3). Er kan subsidie bij de provincie worden aangevraagd om collectief verduurzamingsstappen te zetten. Om eigenaren van parkeerplaatsen in staat te stellen een quickscan te maken over de potentie van het overkappen van hun parkeerplaats met zonnepanelen, is de applicatie “Park the Sun” beschikbaar gesteld. We zijn partner geworden van het zogeheten Zonnepact in gemeente Utrecht. Zie ook: Bedrijvenkring Ondernemend Veenendaal investeert in zonnepanelen - YouTube

In 2020 is de ontwerp omgevingsvisie en ontwerp interim-omgevingsverordening ter inzage gelegd. Hierin wordt meer ruimte geboden voor het (grootschalig) opwekken van duurzame energie, wat noodzakelijk is voor het behalen van de doelen uit het Klimaatakkoord. Initiatieven voor grootschalige opwekking van gemeenten en ontwikkelaars zijn ondersteund in de ruimtelijke afwegingen die daarbij komen kijken. Ook hebben wij ondersteund bij participatie door omwonenden. Omgekeerd is inbreng vanuit gemeenten, energiecoöperaties en ontwikkelaars benut voor de ontwikkeling van de ontwerp-omgevingsvisie. Om gemeenten te ondersteunen bij het zoeken naar mogelijke locaties, is een Toolkit Windenergie ontwikkeld waarin de verschillende beleidsdoelen uit de ontwerp-omgevingsvisie en -verordening zijn opgenomen. Ook is een onderzoek gestart naar vliegroutes van vogels en vleermuizen.
Zie ook: Gedeputeerde Huib van Essen over zijn passie en plannen, 1 jaar provinciebestuur #1jaar GSUtrecht - You Tube

Energie-infrastructuur
Eind 2020 is een start gemaakt met de voorbereidingen voor het maken van een regionaal structuurplan energienetwerken (systeemstudie energie). Samen met netbeheerder Stedin worden alle voor de energienetwerken relevante ontwikkelingen binnen de provincie Utrecht in beeld gebracht en scenario’s ontwikkeld voor behoud van een robuust energienetwerk. Hiermee willen we een goede integrale lange termijn planning voor de energienetwerken garanderen.

Energie-innovaties
In 2020 is een gedetailleerd overzicht opgesteld van (technische) innovaties die relevant zijn voor de provincie.
Dit onderzoek vormt de basis van het innovatieplan dat in ontwikkeling is. In het innovatieplan wordt nader uitgewerkt op welke manieren de provincie gaat bijdragen aan energie-innovaties.

Naar aanleiding van Motie 12A ‘Utrecht pakt kansen’ heeft een verkenning plaatsgevonden naar de mogelijkheden om door middel van waterstof een woonkern energieneutraal te maken. De conclusie was dat er onvoldoende meerwaarde is om een dergelijke pilot binnen de provincie uit te voeren omdat er al een aantal pilots in het land worden uitgevoerd. We starten in 2021 met verkennen van de mogelijkheden voor pilots met waterstofproductie in het buitengebied. Langs de A2 wordt in overleg met de provincie een pilot gepland voor opwekking en opslag van duurzaam opgewekte elektriciteit.


	Beoogd resultaat 2020	Status	Toelichting
•	Proces voor proefboringen aardwarmte van Warmtebron Utrecht wordt actief door provincie ondersteund		Het project LEAN van Warmtebron Utrecht is in 2020 met inhoudelijke expertise en financieel (subsidie) ondersteund.

•	Nieuwe initiatieven voor Windparken en Zonnepanelen worden actief door de provincie ondersteund.		Initiatieven voor grootschalige opwekking van gemeenten en ontwikkelaars zijn ondersteund in de ruimtelijke afwegingen die daarbij komen kijken. Ook hebben wij ondersteund bij participatie door omwonenden. Omgekeerd is inbreng vanuit gemeenten, energiecoöperaties en ontwikkelaars benut voor de ontwikkeling van de ontwerp-omgevingsvisie. Met ondersteuning vanuit de aanpak Zon op Dak hebben zorginstellingen, scholen en bedrijven in 2020 voor 24.000 zonnepanelen SDE-subsidie aangevraagd. Door een bijdrage aan het Zonne-Collectief Lopikerwaard konden meer (agrarische) bedrijven zon op dak realiseren. In 2020 hebben 50 bedrijven in het landelijk gebied meegedaan aan het collectief.


•	Overzicht van geselecteerde innovaties waaraan de provincie wil bijdragen*		Het overzicht van geselecteerde innovaties is gereed.
			Het overzicht van geselecteerde innovaties is gereed.

•	Vervolg op het initiatief New Grid on the Block is gestart, om barrières in de capaciteiten van elektriciteitsnetten en netaansluitingen tijdig te signaleren en op te lossen.		Na de succesvolle pilot is nu één collectief van dakeigenaren in beeld voor een gezamenlijke aanpak. Er is een leidraad ontwikkeld voor andere collectieve projecten met lessons learned uit de pilot.